Κατηγορίες
δήλωση Άρνησης Στράτευσης ελλάδα Σ.Α.Σ.

Δήλωση άρνησης εξέτασης από την επιτροπή ελέγχου συνείδησης

(κείμενο που θα κατατεθεί στης 30/5/2018 στην επιτροπή ελέγχου συνείδησης)

Στις 25-9-2017 κατέθεσα αίτηση για να αναγνωριστώ ως αντιρρησίας συνείδησης και να υπηρετήσω εναλλακτική υπηρεσία.

Παρέθεσα δε αναλυτικά τους λόγους συνείδησης για τους οποίους αρνούμαι να στρατευθώ, στο πλαίσιο και των ευρύτερων πεποιθήσεων και του τρόπου ζωής μου (βιγκανισμός).

Σχεδόν ένα χρόνο μετά καλούμαι να προσέλθω ενώπιον της ειδικής γνωμοδοτικής επιτροπής, γνωστής και ως επιτροπής ελέγχου συνείδησης.

Παρότι δεν είμαι υποχρεωμένος από τον νόμο, προσέρχομαι ενώπιον της επιτροπής για να δηλώσω ενώπιόν της ότι αρνούμαι να υποβληθώ σε ανάκριση για τις πεποιθήσεις μου για τους παρακάτω λόγους:

  1. Επειδή συμμετέχω στο μποϊκοτάζ της επιτροπής που έχει καλέσει ο Σύνδεσμος Αντιρρησιών Συνείδησης [1], το επίσημο σωματείο που εκπροσωπεί εμάς τους αντιρρησίες συνείδησης. Ως αντιρρησίες συνείδησης οφείλουμε να στηρίξουμε τις κινητοποιήσεις του σωματείου μας και να μην διασπάσουμε τους αγώνες μας.
  2. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απόρριψη του Χρήστου Κοκκόλη, του ενός από τους αντιρρησίες συνείδησης που αρνήθηκαν να εξετασθούν από την επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2016.
  3. Επειδή κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να υφίσταται ανάκριση και να φακελώνεται, πόσο μάλλον σε αρχεία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, για τις ιδέες του.
  4. Επειδή, όπως έχει δηλώσει η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ) ήδη από το 2005 η ειδική γνωμοδοτική επιτροπή, γνωστή και ως επιτροπή ελέγχου συνείδησης, «αφενός μεν παραβιάζει το Σύνταγμα ως προς την ελευθερία της συνείδησης και αφετέρου στερεί από κάποιους το αναφαίρετο δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης». [2]
  5. Επειδή η ισχύουσα διαδικασία εξέτασης και η συγκεκριμένη επιτροπή παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως έχουν κρίνει όλοι οι διεθνείς και εγχώριοι φορείς. Πιο συγκεκριμένα, πέραν από την προαναφερθείσα θέση της ΕλΕΔΑ:
    • a) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει δηλώσει επανειλημμένα μέσα από ψηφίσματά του ότι καμία επιτροπή δεν μπορεί να εισχωρήσει στη συνείδηση κάποιου και έχει ζητήσει να αρκεί η δήλωση κάποιου για να αναγνωριστεί ως αντιρρησίας συνείδησης. [3]
    • b) Επίσης ο Συνήγορος του Πολίτη έχει αμφισβητήσει τη διαδικασία κρίσης των αντιρρησιών μέσω συνέντευξης δηλώνοντας ότι «Η προσωπική συνέντευξη ως μέσο διαπίστωσης λόγων συνείδησης είναι αυτή καθ’ αυτήν αμφιλεγόμενη, στο μέτρο που υπάγει το ενδιάθετο φρόνημα σε έλεγχο ειλικρίνειας.» [4]
    • c) Σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν υπάρχει εξέταση, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, έχει ζητήσει επανειλημμένα η εξέταση αυτή, να τεθεί υπό τον πλήρη έλεγχο πολιτικών αρχών, εκτός Υπουργείου Άμυνας, κρίνοντας ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 18 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα. [5]
    • d) Το ίδιο έχει ζητήσει και ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης [6] ήδη από το 2002
    • e) Παρόμοιες θέσεις έχει υιοθετήσει από το 2006 και ο Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για την ελευθερία θρησκείας ή πεποίθησης [7]
    • f) Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει θέσει συγκεκριμένες βασικές αρχές ως προς τη διαδικασία, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι όπου η απόφαση σχετικά με την αναγνώριση του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης λαμβάνεται σε πρώτο βαθμό από μια διοικητική αρχή, το σώμα που λαμβάνει την απόφαση θα πρέπει να είναι εντελώς διαχωρισμένο από τις στρατιωτικές αρχές και η σύνθεσή του να εγγυάται τη μέγιστη ανεξαρτησία και αμεροληψία. [8]
    • g) Αντίστοιχες συστάσεις έχει κάνει και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η οποία σε κάθε περίπτωση έχει ζητήσει να αλλάξει η σύνθεση της Επιτροπής Ελέγχου Συνείδησης με την προσθήκη περισσότερων πολιτικών, δηλαδή μη στρατιωτικών, μελών. [9]
    • h) Παρόμοιες θέσεις ότι πρέπει να τεθεί η διαδικασία εξέτασης υπό τον πλήρη έλεγχο πολιτικών αρχών (εκτός ΥΠΕΘΑ) έχει και η Διεθνής Αμνηστία. [10]
  6. Επειδή, ως αντιρρησίες συνείδησης για ιδεολογικούς/φιλοσοφικούς (όχι θρησκευτικούς) λόγους υφιστάμεθα «άνιση μεταχείριση», όπως έχει διαπιστώσει ο Συνήγορος του Πολίτη: «ενώ για τους λεγόμενους «θρησκευτικούς» αντιρρησίες η επιτροπή αρκείται στην προσκόμιση πιστοποιητικού της οικείας θρησκευτικής κοινότητας και δεν τους καλεί καν σε συνέντευξη, οι λεγόμενοι «ιδεολογικοί» αντιρρησίες συχνά καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις που άπτονται ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, όπως η ένταξη σε συγκεκριμένο πολιτικό χώρο (υποθέσεις 165151, 167596, 168243/2013).» [11]
  7. Επειδή, σε κάθε περίπτωση, θα έπρεπε στο κράτος να πέφτει το βάρος της απόδειξης ότι δεν είμαστε αντιρρησίες συνείδησης, και όχι σε εμάς τους αντιρρησίες να πρέπει να αποδείξουμε ότι είμαστε, κάτι αδύνατο, ιδιαίτερα την πρώτη φορά που καλούμαστε να στρατευθούμε, αφού δεν είχαμε άλλη φορά στο παρελθόν την ευκαιρία να το αποδείξουμε.
  8. Τέλος, επειδή θεωρώ προσβλητικό να αμφισβητείτε την ειλικρίνεια της δήλωσής μου, και μάλιστα ενώ αποδέχομαι να υπηρετήσω μια εναλλακτική υπηρεσία που όχι μόνο είναι μεγαλύτερη από τη στρατιωτική θητεία, αλλά είναι τιμωρητική, τόσο ως προς τη διάρκεια, όσο και ως προς τις συνθήκες.

Επισημαίνω ότι το γεγονός πως αρνούμαι να εξετασθώ από την επιτροπή, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο απόρριψης, καθώς ο νόμος δεν απαιτεί αυτοπρόσωπη παρουσία για να αναγνωριστεί κάποιος (π.χ. αυτό συμβαίνει με την συντριπτική πλειονότητα των αντιρρησιών συνείδησης που είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά), ενώ ακόμα κι αν κριθεί απαραίτητη η αυτοπρόσωπη παρουσία και ο αντιρρησίας δεν προσέλθει, και πάλι θα πρέπει το αίτημά του να εξετασθεί:

«Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η επιτροπή κρίνει ότι απαιτείται αυτοπρόσωπη παρουσία του ενδιαφερομένου στη συνεδρίασή της, αλλά αυτός, παρά το ότι προσκαλείται δεν παρουσιάζεται εντός της οριζόμενης από αυτήν συνεδρίασης, το αίτημα τίθεται μεν σε κρίση, όμως το γεγονός της μη παρουσίασής του καταγράφεται στο σχετικό πρακτικό.» [12]

Στην περίπτωσή μου όμως δεν ισχύει καν κάτι τέτοιο, αφού παρουσιάζομαι ενώπιον της επιτροπής, απλά αρνούμαι να απαντήσω σε ερωτήσεις και καταθέτω δήλωση.

Άλλωστε, είναι προφανές ότι η άρνηση εξέτασης δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο απόρριψης μιας και στο παρελθόν αντιρρησίες συνείδησης που κράτησαν ακριβώς την ίδια στάση, αναγνωρίστηκαν (π.χ. περιπτώσεις Γιώργου Καρατζά το 2003, Μανώλη Καπερνάρου, το 2016-2017).

Επομένως, η επιτροπή και ο ΑΝΥΕΘΑ οφείλουν να με κρίνουν με βάση τόσο την αρχική δήλωσή μου, όσο και την εν γένει στάση μου που αποδεικνύει τη συμμετοχή μου στους αγώνες των αντιρρησιών συνείδησης, και άρα να με αναγνωρίσουν και να μου δώσουν τη δυνατότητα να υπηρετήσω εναλλακτική υπηρεσία και να προσφέρω στο κοινωνικό σύνολο.

Αλέξανδρος Κόκκαλης

Υ.Γ. Συνημμένα καταθέτω επίσημο έγγραφο του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης σχετικά με το κάλεσμα σε μποϊκοτάζ.


[1] Σύνδεσμος Αντιρρησιών Συνείδησης, «Κάλεσμα σε μποϊκοτάζ της Επιτροπής Ελέγχου Συνείδησης», Αθήνα 10 Δεκεμβρίου 2016.

[2] Επιστολή (30/1/2005) του τότε Προέδρου Δημήτρη Χριστόπουλου, εκ μέρους του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, παράγραφος 6.

[3] Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ψήφισμα περί της αρνήσεως στρατεύσεως για λόγους συνειδήσεως, (1-546/82), [γνωστό ως ψήφισμα Macciocchi], 7 Φεβρουαρίου 1983, όπως δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων C 68, 14 Μαρτίου 1983, αρ. παρ.3 (σ. 15). Βλ. επίσης Ψήφισμα σχετικά με την άρνηση στρατεύσεως και την αναπληρωματική θητεία, (Α3-15/89), [γνωστό ως ψήφισμα Schmidbauer], 13 Οκτωβρίου 1989 όπως δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων C291, 20 Νοεμβρίου 1989, παρ. Α (σ. 123) και αρ. παρ. 4 (σ. 124).

[4] Συνήγορος του Πολίτη, Ειδική Έκθεση 2013, «Καταπολέμηση των διακρίσεων», Κεφ. «Διακρίσεις λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, παράγραφος «Εξέταση αιτήσεων αναγνώρισης αντιρρησιών συνείδησης», σελ. 110. Διαθέσιμο στο https://old.synigoros.gr/resources/docs/10-diakriseis.pdf

[5] UN Human Rights Committee, Concluding observations on the initial report of Greece, (CCPR/CO/83/GRC), 25 Απριλίου 2005, παρ. 15. Διαθέσιμο στο https://undocs.org/CCPR/CO/83/GRC. UN Human Rights Committee, Concluding observations on the second periodic report of Greece, (CCPR/C/GRC/CO/2), 3 Δεκεμβρίου 2015, παράγραφοι 37-38. Διαθέσιμο στο https://undocs.org/CCPR/C/GRC/CO/2

[6] Report by Mr Alvaro Gil-Robles, Commissioner for Human Rights, on his visit to the Hellenic Republic, 2-5 Ιουνίου 2002, CommDH(2002)5, παρα. 18.

[7] UN Economic and Social Council, Commission on human rights, Civil and political rights, including the question of religious intolerance, Addendum, Summary of cases transmitted to Governments and replies received, E/CN.4/2006/5/Add.1, 27 Μαρτίου 2006, παρ. 139. Διαθέσιμο στο https://undocs.org/E/CN.4/2006/5/Add.1

[8] Council of Europe, Parliamentary Assembly, Resolution 337 (1967), Right of conscientious objection, παρ. b2.

[9] Παρατηρήσεις της ΕΕΔΑ επί του άρθρου 12 του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας «Ρύθμιση θεμάτων μεταθέσεων οπλιτών, μέριμνας προσωπικού και άλλες διατάξεις» (Αντιρρησίες συνείδησης) (20.1.2016), σελ. 5, παρ. 4. Επίσης: Υπόμνημα της ΕΕΔΑ στην τετραετή αναλυτική έκθεση του 2017 του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για το δικαίωμα αντίρρησης συνείδησης (Φεβρουάριος 2017), σ. 8. Προτάσεις για το θεσμό της εναλλακτικής πολιτικής- κοινωνικής υπηρεσίας (2001), παρ. 7. Παρατηρήσεις επί του σχεδίου Δεύτερης Περιοδικής Έκθεσης της Ελληνικής Δημοκρατίας για το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ΔΣΑΠΔ), 5.12.2013, σελ. 56. Προτάσεις της 10/06/2004 όπως τροποποιήθηκαν στις 01/07/04 επί ζητημάτων αντιρρησιών συνείδησης και του θεσμού της εναλλακτικής πολιτικής-κοινωνικής υπηρεσίας στην Ελλάδα (2004), παρ. 8 και 9.

[10] Βλ. π.χ. Διεθνής Αμνηστία, «Ελλάδα: νέος νόμος για την αντίρρηση συνείδησης – νέα χαμένη ευκαιρία;», 13 Σεπτεμβρίου 2010, διαθέσιμο στο: https://www.amnesty.gr/news/press/article/5839/ellada-neos-nomos-gia-tin-antirrisi-syneidisis-nea-hameni-eykairia. Διεθνής Αμνηστία, «Πρωτοφανής παραπομπή σε στρατοδικείο 53χρονου αντιρρησία συνείδησης εκθέτει την Ελλάδα διεθνώς», 15 Μαΐου 2017, διαθέσιμο στο: https://www.amnesty.gr/news/press/article/20762/protofanis-parapompi-se-stratodikeio-53hronoy-antirrisia-syneidisis

[11] Συνήγορος του Πολίτη, Ειδική Έκθεση 2013, «Καταπολέμηση των διακρίσεων», Κεφ. «Διακρίσεις λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, παράγραφος «Εξέταση αιτήσεων αναγνώρισης αντιρρησιών συνείδησης», σελ. 110. Διαθέσιμο στο https://old.synigoros.gr/resources/docs/10-diakriseis.pdf

[12] Απόφαση ΥΕΘΑ Αριθμ. Φ.420/79/81978/Σ.300 (ΦΕΚ τ. Β 1854/29-12-2005), όπως έχει τροποποιηθεί από την Απόφαση ΥΕΘΑ Αριθμ. Φ.429.1/1/280116/11-1-2011 (ΦΕΚ τ. Β 111/7-2-2011), άρθρο 3, παρ. 5.