Κατηγορίες
άρθρο εξωτερικό τύπος

Βετεράνος Ιρακ “Μετάνιωσα που πίστεψα όσα µου έλεγε η πατρίδα µου”

Συνέντευξη του Άνταµ Κόκες

Βετεράνοι του Ιράκ στρέφουν τα ειρηνικά πυρά τους κατά των γερακιών της Ουάσινγκτον, αφυπνίζοντας την αµερικανική κοινή γνώµη.

Ήταν 18 Μαρτίου 2003. Στην Ελλάδα παρακολουθούσαµε από τον καναπέ το βοµβαρδισµό της Βαγδάτης. Σήµερα, πέντε χρόνια µετά και πάνω από 1.815 µέρες πολέµου και κατοχής, η βία δεν έχει σταµατήσει. Τι είναι όµως πιο τραγικό; Ότι µέσα σε πέντε χρόνια πολέµου και κατοχής υπάρχουν µετρήσεις που καταγράφουν µέχρι και 1.200.000 νεκρούς Ιρακινούς (σε αυτό πρέπει να προστεθούν τα 2,4 εκατοµµύρια που έχουν µεταναστεύσει σε άλλες χώρες και άλλα 2,2 που έχουν εκτοπιστεί από τα σπίτια τους, συνολικά το 20% του πληθυσµού). Ή µήπως πως µια υπερδύναµη για την υλοποίηση των στρατηγικών της στόχων δεν διστάζει να θυσιάσει 4.000 δικούς της υπήκοους-στρατιώτες (συν τους 135 που έχουν αυτοκτονήσει, συν τους 500 που επιστρέφουν ακρωτηριασµένοι, και τους 29.080 που έχουν τραυµατιστεί);

Ο Άνταµ Κόκες, στα 22 του, άφησε τα πάρτι, το ράγκµπι και τα αµφιθέατρα για να φύγει για το Ιράκ. Ήταν υπερήφανος για την αποστολή τους -να «επιβάλλουν µια τάξη» στη χώρα. Ακόµα και τώρα που έχει επιστρέψει πλέον «σπίτι» του, ακούγεται το ίδιο φιλοπόλεµος και «µαχητικός». Αυτή τη φορά, όµως, έχει εµπλακεί σε µια διαφορετική µάχη. Παίρνει µέρος στο κίνηµα των βετεράνων του Ιράκ κατά του πολέµου. «Είναι κατοχή», µε διόρθωσε ο ίδιος.
Ο Κόκες έχει χαρακτηριστεί ο χειρότερος εφιάλτης των δηµοσίων σχέσεων του Πενταγώνου για το 2007 από τα αµερικανικά media. Εκτός από φωτογένεια, διαθέτει ευφράδεια λόγου, ενώ συνεχώς προκαλεί µε τις δηλώσεις του: «Η Σίντι Σίχαν» (γνωστή ακτιβίστρια και µητέρα ενός στρατιώτη που πέθανε στο Ιράκ) «λέει ότι θέλει να µιλήσει στον Μπους. Εγώ θέλω να τον σταµατήσω τον πούστη». «Η µητέρα µου ανησυχούσε για µένα στο Ιράκ, τώρα θα πρέπει να φοβάται ακόµα περισσότερο. Αντί για αντάρτες σήµερα έχω την κυβέρνηση των Ηνωµένων Πολιτειών να µε κυνηγάει».

Πώς γίνεται ένας πεζοναύτης να συµµετέχει στο αντιπολεµικό κίνηµα;

Στη µέση της αποστολής µου συνειδητοποίησα ότι η εντύπωση που είχαµε, πως προστατεύαµε το Ιράκ, ήταν λάθος. Ακόµα και τις στιγµές που φαίνονταν ότι κάναµε καλό σε τοπικό επίπεδο, αυτό που ουσιαστικά συνέβαινε ήταν η επιβολή στρατιωτικού νόµου σε µια χώρα που είχε απελπισµένα ανάγκη και οι πολίτες της διψούσαν για πολιτικές ελευθερίες. Όταν γύρισα πίσω κατάλαβα πως όσα επιχειρήµατα υπήρχαν υπέρ της εισβολής δεν έστεκαν, καθώς αυτό που ουσιαστικά κάναµε ήταν να σκοτώνουµε ανθρώπους.

Και τώρα ακτιβιστής και µάλιστα «επαγγελµατίας»;

Όταν είδα τον δικτυακό τόπο των «Βετεράνων του Ιράκ κατά του Πολέµου» (Iraq Veterans Against the War) σκέφτηκα «Αυτός είµαι εγώ». Είχαν µια λίστα στο site τους µε όσους τους στηρίζουν. Ένιωσα ότι έπρεπε να έχω το όνοµά µου κι εγώ σε αυτή τη λίστα. Εκτός των άλλων ήµουν άνεργος. Ο λόγος όµως για τον οποίο είµαι ακόµα στην οργάνωση είναι επειδή νιώθω ότι έχω ηθική υποχρέωση να βοηθήσω, να δράσω για να φέρουµε τις δυνάµεις µας πίσω στην Αµερική.

Ο «Χειµερινός Στρατιώτης: Ιράκ και Αφγανιστάν» τι ακριβώς είναι;

Το 1971 µια οµάδα γενναίων βετεράνων αποκάλυψε την εγκληµατική φύση του Πολέµου του Βιετνάµ µε την εκδήλωση «Winter Soldier». Αποκαλύφθηκαν τότε τα αναπόφευκτα αποτελέσµατα της στρατηγικής στο Βιετνάµ, όπως για παράδειγµα η σφαγή αµάχων Βιετναµέζων στο My Lai από οµάδα αµερικανών στρατιωτών το 1968. Εµείς ως βετεράνοι του Ιράκ οργανώνουµε 13 – 16 Μαρτίου, στην επέτειο των 5 χρόνων από την εισβολή των ΗΠΑ, κάτι ανάλογο. Απαιτούµε οι φωνές των βετεράνων να ξανακουστούν. Θα επιδείξουµε τον πατριωτισµό µας µιλώντας µε αξιοπρέπεια, αντί να ακολουθήσουµε τυφλά µια αποτυχηµένη πολιτική. Θα µαζευτούµε βετεράνοι από όλες τις πολιτείες να καταθέσουµε τις εµπειρίες µας από το Ιράκ και το Αφγανιστάν, παρουσιάζοντας τηλεοπτικό και φωτογραφικό υλικό. Επιπροσθέτως, θα υπάρχουν πάνελ µε ακαδηµαϊκούς, βετεράνους, δηµοσιογράφους και άλλους ειδικούς. Είναι στενόχωρο για µας, αλλά αυτό είναι που πρέπει να κάνουµε τώρα. Να δείξουµε τι συµβαίνει στο Άµπου Γκράιµπ, στη Φαλούτζα και στην Κάρµα. Στην πραγµατικότητα δεν πρόκειται για µεµονωµένα γεγονότα, αλλά παρά την υπερβολή τους δεν καταφέρνουν να γίνουν πρωτοσέλιδα. Όσοι από εµάς έχουµε πάει στο Ιράκ ξέρουµε πως όλα αυτά είναι αναπόφευκτα και προκύπτουν από τα αποτελέσµατα της κατοχής.

Θεωρείς ότι επηρεάζετε τους αµερικανούς συµπολίτες σας µε αυτό τον τρόπο;

Ναι, σίγουρα. Και σαν βετεράνοι κατά του πολέµου «σπρώχνουµε» πολλούς ανθρώπους να µιλήσουν δηµόσια γι’ αυτό. Και καταφέρνουµε και πολλούς βετεράνους να µιλήσουν. Πιστεύω ότι επηρεάζουµε και πολλούς απ’ όσους σκέφτονται να καταταγούν, αφού εµείς τους λέµε τα γεγονότα όπως είναι. Κάνουµε ό,τι µπορούµε. Στις 6 Δεκεµβρίου του περασµένου έτους είχα πάει έξω από τον Λευκό Οίκο να αναρτήσω ένα πόστερ, κάτι καθ’ όλα νόµιµο, και µε συλλάβανε. Μια άλλη δράση µας ήταν το θέατρο δρόµου, το λεγόµενο Operation First Casualty (για το οποίο και µε «απολύσανε» από τους πεζοναύτες), που οργανώσαµε το καλοκαίρι µέσα στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον: ήµασταν ντυµένοι µε τις στρατιωτικές ενδυµασίες, ενώ περιλαµβάνονταν περιπολίες, εικονικά πυρά και συλλήψεις «υπόπτων» σε πολυσύχναστα µέρη.

Εννιά µέρες µετά το Operation First Casualty δέχτηκε ένα e-mail το οποίο του ανακοίνωνε ότι βρίσκεται υπό εξέταση από τους πεζοναύτες επειδή φόρεσε τη στολή του σε πολιτική διαµαρτυρία. Ο Άνταµ στην απάντησή του στον ανώτερό του υποδείκνυε ότι αδίκως χάλαγε το χρόνο του για ένα θέµα που ο ίδιος το έβρισκε µείζον την ώρα που συνάδελφοί του συνέχιζαν να πεθαίνουν µάταια στην άλλη πλευρά του ωκεανού. Το e-mail έκλεινε µε µια παράκληση προς τον αξιωµατούχο «σας παρακαλώ ευγενικά να πάτε να γαµηθείτε».

Πότε κατατάχθηκες;

Το καλοκαίρι του 1999 κατατάχθηκα στους πεζοναύτες. Θυµάµαι ήταν 18 Ιουνίου όταν πρωτοπήγα στο κέντρο εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων.

Πώς αποφάσισες γίνεις πεζοναύτης;

Κατατάχθηκα επειδή ήθελα να είµαι µέρος της προστασίας της χώρας µας και να ρισκάρω τη ζωή µου. Όταν εισέβαλαν οι ΗΠΑ στο Ιράκ, ήθελα να είµαι στις πρώτες γραµµές. Σήµαινε πολλά για µένα να είµαι στους πεζοναύτες: ξέρεις είναι αυτοί που βρίσκονται στην πρώτη γραµµή. Άφησα λοιπόν το κολέγιό µου για ένα χρόνο ώστε να κάνω την εκπαίδευση. Δεν ήµουν από αυτούς που κατατάχθηκαν επειδή χρειαζόντουσαν χρήµατα να πληρώσουν τα δίδακτρα: εγώ ήθελα να πάω.

Πώς ένιωσες όταν έφευγες για το Ιράκ;

Ήµουν έτοιµος να φύγω και να πάω να γράψω ιστορία. Ήταν συναρπαστικό το συναίσθηµα που ένιωθα. Η οικογένειά µου ήταν ιδιαίτερα υπερήφανη που έφευγα µε αυτή την αποστολή. Αν και ήµουν κατά του πολέµου πριν από τον πόλεµο. Μετά θεώρησα ότι πηγαίναµε να καθαρίσουµε αυτά που είχαµε ανακατώσει εµείς µε την εξωτερική µας πολιτική. Νόµιζα ότι θα κάναµε καλό στον ιρακινό λαό και ότι η πολιτική που ακολουθούσαµε ήταν υπεύθυνη. Έπρεπε να πάω ο ίδιος για να καταλάβω ότι όλα αυτά δεν ισχύουν. Νόµιζα ότι θα βοηθούσαµε στην ανοικοδόµηση του Ιράκ και γι’ αυτό ήµουν πολύ ενθουσιασµένος.

Η επιστροφή ήταν δύσκολη;

Ένιωσα σαν να τα έζησε κάποιος άλλος όλα αυτά. Ένιωσα σαν να έχω ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο. Όταν γύρισα έπασχα από PTSD (Post Traumatic Stress Disorder – Σύνδροµο Μετατραυµατικού Στρες), µια ανωµαλία που παρουσιάζεται ως επακόλουθο ψυχολογικού τραύµατος µετά τη µάχη. Είναι κάτι που πρέπει να αντιµετωπίζεις κάθε καινούργια µέρα.

Πόσο σου πήρε να συνέλθεις από αυτό; Να το ξεπεράσεις;

Ακόµα προσπαθώ να συνέλθω. Είναι σαν να είµαι αλκοολικός. Κάνεις αποτοξίνωση, αλλά µετά αναγκάζεσαι να το αντιµετωπίζεις καθηµερινά. Δεν το ξεπερνάς ποτέ. Έχεις σκαµπανεβάσµατα, αλλά ποτέ δεν επανέρχεσαι στην κατάσταση που ήσουν πριν. Δεν µπορείς να αποκαταστήσεις τη ζηµιά που προκάλεσες. Παρ’ όλα αυτά, είµαι λίγο τυχερός, δεν έχω εφιάλτες γιατί δεν θυµάµαι τα όνειρά µου. Αλλά υποφέρω από διαταραχές στον ύπνο και στη µνήµη µου.

Το 72% των αµερικανικών δυνάµεων που βρίσκονται στο Ιράκ υποστηρίζουν ότι πρέπει η απόσυρση των δυνάµεων να γίνει σε ένα χρόνο. Εσύ τι θεωρείς ότι πρέπει να γίνει στο Ιράκ;

Δεν έχω πρόβληµα µε το αν οι αµερικανικές δυνάµεις πρέπει να παραµείνουν στο Ιράκ ή όχι. Αλλά θα πρέπει να ενισχύουν την ιρακινή κυβέρνηση µε τέτοιο τρόπο ώστε να µην εµπλέκονται στα προβλήµατά της. Έτσι όπως λειτουργούµε σήµερα αυτό που ουσιαστικά καταφέρνουµε είναι να µη σεβόµαστε την εθνική κυριαρχία τους. Εµείς συντονίζουµε τις µυστικές τους υπηρεσίες, εµείς ελέγχουµε την λειτουργία της κυβέρνησής τους, εµείς ελέγχουµε τα σύνορά τους, εµείς κυβερνάµε ουσιαστικά το Ιράκ. Όταν εµείς ελέγχουµε τα κοιτάσµατα πετρελαίου, εµείς ελέγχουµε το Ιράκ. Αυτό είναι το πρόβληµα.

Στις αµερικανικές εκλογές οι IVWA τι υποστηρίζουν;

Οι «Βετεράνοι του Ιράκ κατά του Πολέµου» δεν επιτρέπεται να υποδείξουν κάποιον υποψήφιο. Αλλά προσωπικά υποστηρίζω τον ρεπουµπλικανό Ρον Πολ, ο οποίος ως γερουσιαστής είχε ψηφίσει κατά του πολέµου στο Ιράκ και υποστηρίζει µια γενικότερη γραµµή µη εµπλοκής για την εξωτερική πολιτική της χώρας.

Πιστεύεις ότι θα αλλάξει σύντοµα η κατάσταση στο Ιράκ;

Είµαι αισιόδοξος. Αν δεν θεωρούσα ότι είναι πιθανό να αλλάξουν τα πράγµατα δεν θα συνέχιζα να είµαι ακτιβιστής.

Πώς ήταν η κατάσταση που βίωσες στο Ιράκ;

Είναι κατοχή. Οι Ιρακινοί µας πυροβολούσαν. Υπήρχαν και εκείνοι που ερχόντουσαν και µας φύλαγαν τον κώλο για να βγάλουν λεφτά ή οτιδήποτε µπορούσαν να κερδίσουν από εµάς. Συνολικά, πάντως, πρέπει να παραδεχθώ ότι όσο ήµουν εκεί είχα πράγµατι καλές στιγµές. Ήταν µια πρόκληση. Και απόλαυσα αυτή τη πρόκληση. Φυσικά υπήρχαν δύσκολες στιγµές. Πολλοί άνθρωποι πέθαναν µπροστά µου. Η πιο συγκλονιστική στιγµή είναι όταν µετέφερα έναν.

Μετάνιωσες που πήγες;

Μετάνιωσα µόνο που πίστεψα σε αυτά που µου έλεγε η χώρα µου.

Κινηµατογραφικός ακτιβισµός

Το αληθινό πρόσωπο του πολέµου στο Ιράκ εξιστορεί και ο 25χρονος βετεράνος Τόµας Γιάνγκ στο ντοκιµαντέρ µε τίτλο «Body of War», όπου καταγράφει το δικό του δραµατικό οδοιπορικό. Ο πρώην πεζοναύτης τραυµατίστηκε σοβαρά στη σπονδυλική στήλη, επιστρέφοντας στην πατρίδα του παράλυτος. Σήµερα, ως µέλος –κι αυτός–των IVAW, επιλέγει το δρόµο του ακτιβισµού για την ενηµέρωση και κινητοποίηση ενάντια στη εξωτερική πολιτική της χώρας του.
Την ταινία σκηνοθετούν οι Φιλ Ντόναχιου και Έλεν Σπάιρο. Θα κυκλοφορήσει γύρω στο τέλος του Μαρτίου. Το σάουντρακ υπογράφει ο Έντι Βέντερ