Κατηγορίες
δράση ελλάδα Σ.Α.Σ.

Προσφυγή αντιρρησιών συνείδησης στον Συνήγορο του Πολίτη για την τιμωρητική διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας

Τουλάχιστον δύο αντιρρησίες συνείδησης έχουν ήδη καταθέσει την ακόλουθη προσφυγή προς τον Συνήγορο του Πολίτη

Θέμα: Τιμωρητική διάρκεια εναλλακτικής υπηρεσίας που συνιστά διάκριση εις βάρος των αντιρρησιών συνείδησης

Είμαι αντιρρησίας συνείδησης αναγνωρισμένος από το ΥΠΕΘΑ, που υπηρετώ εναλλακτική υπηρεσία στο [……], από τις [………..]. Ενώ αρχικά είχα κληθεί να υπηρετήσω στρατιωτική θητεία 9 μηνών στον Στρατό Ξηράς, στη συνέχεια, όταν δήλωσα τη συνειδησιακή μου αντίρρηση και αναγνωρίστηκα επισήμως, κλήθηκα να υπηρετήσω εναλλακτική υπηρεσία 15 μηνών. Η διάρκεια αυτή της εναλλακτικής υπηρεσίας (με προσαύξηση 67%) είναι τιμωρητική σύμφωνα με όλα τα σύγχρονα διεθνή και ελληνικά πρότυπα.

 

Πιο συγκεκριμένα:

 

1)    Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στις πρόσφατες καταληκτικές παρατηρήσεις της μετά τη δεύτερη περιοδική εξέταση της Ελλάδας[1], έκρινε ότι υπάρχει παραβίαση του Άρθρου 18 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, καθώς επεσήμανε ότι η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν της στρατιωτικής θητείας και ζήτησε αλλαγή της νομοθεσίας ώστε η εναλλακτική υπηρεσία να μην είναι τιμωρητική ή να συνιστά διάκριση ως προς τη φύση, το κόστος ή τη διάρκειά της.

 

2)    Η Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει κρίνει πως η προσαύξηση της εναλλακτικής υπηρεσίας δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50% σε σχέση με τη στρατιωτική θητεία, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση παραβιάζεται το άρθρο 1, παράγραφος 2 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη[2]. [Σημ. Η Επιτροπή αυτή είχε κρίνει επανειλημμένα στο παρελθόν ότι η Ελλάδα παραβίαζε το συγκεκριμένο άρθρο όσον αφορά τη διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας των αντιρρησιών συνείδησης, και συγκεκριμένα το 2008[3], εξετάζοντας την περίοδο 1 Ιανουαρίου 2005 έως 31 Δεκεμβρίου 2006, και το 2012[4], εξετάζοντας την περίοδο 1 Ιανουαρίου 2007 έως 31 Δεκεμβρίου 2010. Το γεγονός ότι σε αυτήν την τελευταία εξέταση έκρινε πως εν τω μεταξύ είχε τερματιστεί η παραβίαση, οφείλεται σε λανθασμένη αντίληψη για τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας που υπηρετεί η συντριπτική πλειονότητα των στρατευσίμων στην Ελλάδα, όπως άλλωστε ανέφερεπρόσφατα σε σχετική ερώτηση στη Βουλή, ο βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος ΣΥΡΙΖΑ, κ. Καραγιαννίδης (ερ. 1716, 7/12/2015). Η λανθασμένη αυτή αντίληψη οφείλεται στις ασαφείς και διφορούμενες εκθέσεις των ελληνικών αρχών προς τους διεθνείς φορείς όπως έχει αναφερθεί άλλωστε και σε δημοσιεύματα.[5] Εξάλλου, όπως επισημαίνει και ο βουλευτής στην προαναφερθείσα ερώτηση, η άλλη επιτροπή, «η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, ακριβώς λόγω της συγκεχυμένης εικόνας, ζήτησε διευκρινήσεις για το ζήτημα της διάρκειας[6], και μετά από αναλυτικότερη απάντηση των ελληνικών αρχών[7] κατέληξε σε εντελώς διαφορετικά συμπεράσματα σχετικά με τη συμμόρφωση της ελληνικής νομοθεσίας με το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων». ]

 

3)    Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, επιλέγοντας προφανώς να υιοθετήσει το μέγιστο της προσαύξησης που επιτρέπει η Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, έχει ζητήσει ήδη από το 2004 «η διάρκεια της εναλλακτικής κοινωνικής υπηρεσίας να είναι μεγαλύτερη κατά 50% της διάρκειας της κανονικής στρατιωτικής θητείας».[8]Τη σύσταση αυτή επανέλαβε και στις πρόσφατες παρατηρήσεις που απέστειλε προς την Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου[9], τις οποίες άλλωστε φρόντισε να επαναλάβει και με δελτίο τύπου[10] την ημέρα ψήφισης του νομοσχεδίου.

 

4)    Εντούτοις, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ έκρινε πρόσφατα στην περίπτωση της Αυστρίας, όπου η προσαύξηση της εναλλακτικής είναι ακριβώς 50% (9 μήνες εναλλακτική υπηρεσία έναντι 6 μήνες στρατιωτική θητεία[11]), ότι και πάλι ενδέχεται να πρόκειται για τιμωρητική διάρκεια εάν δεν στηρίζεται σε εύλογους και αντικειμενικούς λόγους, και συνεπώς ότι και σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει ενδεχόμενη παραβίαση των άρθρων 18 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα.[12]

 

5)    Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα ζητήσει η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας να μην υπερβαίνει αυτήν της στρατιωτικής θητείας ώστε να μη συνιστά τιμωρία. [13]

 

6)    Οι σημαντικότερες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που δρουν στη χώρα μας, όπως η Διεθνής Αμνηστία[14], το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι μαζί με άλλους φορείς,[15] και η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου[16], επίσης έχουν επισημάνει την τιμωρητική διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας και έχουν ζητήσει τη μείωσή της. 

 

Σημειώνω πως πρόσφατα ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Δημήτρης Βίτσας, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου με τίτλο «Ρύθμιση θεμάτων μεταθέσεων οπλιτών, μέριμνας προσωπικού και άλλες διατάξεις» απέρριψε σχετική τροπολογία βουλευτών του κόμματός του (ΣΥΡΙΖΑ), σύμφωνα με την οποία η προσαύξηση της διάρκειας της εναλλακτικής υπηρεσίας σε σχέση με τη στρατιωτική θητεία στο Στρατό Ξηράς, θα οριζόταν στο 50%.

 

Με βάση τα παραπάνω, είναι φανερό πως η σημερινή διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας, με προσαύξηση 67% σε σχέση με αυτήν της στρατιωτικής θητείας που θα υπηρετούσα ενόπλως, όχι απλώς αντιβαίνει κάθε διεθνές πρότυπο ανθρωπίνων δικαιωμάτων γι’ αυτό το ζήτημα, αλλά κατά συνέπεια, αποτελεί παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων μου στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας (Άρθρο 18 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα), στην ελευθερία από διακρίσεις (Άρθρο 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα) και του δικαιώματός μου να κερδίζω τα προς το ζην από ένα επάγγελμα στο οποίο έχω εισέλθει με τη θέλησή μου (Άρθρο 1, παράγραφος 2 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη).

 

Παρακαλώ όπως επιληφθείτε του ζητήματος ώστε να μη χρειαστεί να υπηρετήσω παραπάνω χρόνο εναλλακτικής υπηρεσίας από αυτόν που υποχρεούμαι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και σε περίπτωση που αυτό δε γίνει σεβαστό από το ΥΠΕΘΑ, παρακαλώ να αποφανθείτε για τη δυνατότητα να διεκδικήσω αστικές αξιώσεις κατ’ αντιστοιχία με το παλαιότερο Πόρισμα υπ’ αρ. πρωτ. 17312.06.2.4/19.2.2008.[17]



[1]Human Rights Committee, Concluding observations on the second periodic report of Greece, CCPR/C/GRC/CO/2, παράγραφοι37-38

 

[2]«Under Article 1§2 of the Charter, alternative service may not exceed one and a half times the length of armed military service.» (βλ. π.χ. European Committee of Social Rights, European Social Charter (Revised): Conclusions 2008 – Estonia – Article 1-2, 2008/def/EST/1/2/EN,   24/10/2008     |   01/01/2005 – 31/12/2006 https://hudoc.esc.coe.int/eng?i=2008/def/EST/1/2/EN )

 

[3]European Committee of Social Rights, Conclusions XIX-1 – Greece – Article 1-2,  XIX-1/def/GRC/1/2/EN |   24/10/2008              |   01/01/2005 – 31/12/2006            https://hudoc.esc.coe.int/eng?i=XIX-1/def/GRC/1/2/EN

 

[4]European Committee of Social Rights, Conclusions XX-1 – Greece – Article 1-2, XX-1/def/GRC/1/2/EN  |   07/12/2012  |   01/01/2007 – 31/12/2010   https://hudoc.esc.coe.int/eng?i=XX-1/def/GRC/1/2/EN

[5]Δημήτρης Αγγελίδης, «Ένα κράτος αντιρρησίας με τους αντιρρησίες», Εφημερίδα των Συντακτών, 20/1/2016 https://www.efsyn.gr/arthro/ena-kratos-antirrisias-me-toys-antirrisies

 

[6]Βλ.Human Rights Committee, List of Issues in relation to the second periodic report of Greece,

παράγραφος24: “In light of the Committee’s previous concluding observations (CCPR/CO/83/GRC, para. 15), please clarify the maximum length of military, navy and air force service. Please respond to reports that in the majority of cases, the duration of civilian service is 6 months longer than military service” https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=INT/CCPR/LIT/GRC/20261&Lang=en

 

[8]ΕΕΔΑ Προτάσεις της 10/06/2004 όπως τροποποιήθηκαν στις 01/07/04 επί ζητημάτων αντιρρησιών συνείδησης και του θεσμού της εναλλακτικής πολιτικής-κοινωνικής υπηρεσίας στην Ελλάδα  (2004), παράγραφος 4. https://www.nchr.gr/index.php/2013-04-03-10-23-48/2013-04-03-10-27-55

 

[9]«Παρατηρήσεις της ΕΕΔΑ επί του άρθρου 12 του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας «Ρύθμιση θεμάτων μεταθέσεων οπλιτών, μέριμνας προσωπικού και άλλες διατάξεις» (Αντιρρησίες συνείδησης)» (20.1.2016) https://www.nchr.gr/images/pdf/apofaseis/antirisies_suneidisis/EEDA%20SxN_Antirrisies%20syneidisis_2016.pdf

 

[10]ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥΠαρατηρήσεις της ΕΕΔΑ επί του άρθρου 12 του ΣχΝ του Υπουργείου

Εθνικής Άμυνας «Ρύθμιση θεμάτων μεταθέσεων οπλιτών, μέριμνας προσωπικού και άλλες διατάξεις» (Αντιρρησίες συνείδησης) 28.1.2016

 

[11]Replies of Austria to the list of issues (CCPR/C/AUS/Q/5/Add.1, παρ. 139) https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=CCPR/C/AUT/Q/5/Add.1&Lang=en

 

[12]Human Rights Committee, Concluding observations on the fifth periodic report of Austria, (CCPR/C/AUT/CO/5), παράγραφοι33-34. https://docstore.ohchr.org/SelfServices/FilesHandler.ashx?enc=6QkG1d%2fPPRiCAqhKb7yhsoAl3%2fFsniSQx2VAmWrPA0t5sRosnLpmpvFI%2bam7%2fDDWkRtyMwfYz8qnv09Y3tvzOncN7Ecqve51saPfLJGr2ewemIYr32H%2bHNNEUF6kExB3

 

[13]Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Απόφαση Α3-0025/93 (γνωστό ως ψήφισμα DeGucht), 11 Μαρτίου 1993, όπως δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, C115στις 26 Απριλίου 1993, σελ. 178, και συγκεκριμένα στην παράγραφο 51 (σελ. 183).

Καιπιοπρόσφατα: European Parliament resolution on the situation concerning basic rights in the European Union (2001) (2001/2014(INI)), Wednesday, 15 January 2003 – Strasbourg, παράγραφος42. https://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P5-TA-2003-0012+0+DOC+XML+V0//EN

 

[14]Βλ. π.χ. Διεθνής Αμνηστία, Δελτίο τύπου 18/1/2016: «Να μη χαθεί ακόμα μια ευκαιρία για τα δικαιώματα των αντιρρησιών συνείδησης στην Ελλάδα». https://www.amnesty.gr/news/press/article/20175/na-min-hathei-akomi-mia-eykairia-gia-ta-dikaiomata-ton-antirrision

 

[15]Βλ. GREEK HELSINKI MONITOR (GHM), MINORITY RIGHTS GROUP – GREECE (MRG-G), HUMANIST UNION OF GREECE (HUG), COORDINATED ORGANIZATIONS AND COMMUNITIES FOR ROMA HUMAN RIGHTS IN GREECE (SOKADRE), Parallel Report on Greece’s compliance with the International Covenant on Civil and Political Rights, 2 January 2015, παράγραφος15. https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=INT/CCPR/ICO/GRC/19178&Lang=en

 

[16]Βλ. Επιστολή του τότε Προέδρου Δημήτρη Χριστόπουλου, εκ μέρους του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (2005) https://www.hlhr.gr/index.php?MDL=pages&SiteID=471παράγραφος 11. Και πιο πρόσφατα: 19/01/2016 ΔΕΛΤΙΟΥ ΤΥΠΟΥΟι αντιρρησίες συνείδησης και η συνείδηση του νομοθέτη https://www.hlhr.gr/index.php?MDL=pages&SiteID=1183

 

[17]Βλ. Σύνοψη Διαμεσολάβησης: Ο Συνήγορος του πολίτη για τις άδειες κατά τη διάρκεια της εναλλακτικής θητείας https://www.synigoros.gr/?i=human-rights.el.enallaktiki_upiresia.29009και πιο συγκεκριμένα στο κείμενο της σύνοψης διαμεσολάβησης https://www.synigoros.gr/resources/docs/200136.pdf, στο μέρος Γ (σελ.11).